Shqipëria është vendi i 8 në botë me përmirësimin më të madh të demokracisë përgjatë vitit 2022. Ka qenë raporti i ‘The Economist’ që e ka renditur Shqipërinë në dhjetëshen e parë në botë. Ky është viti i tretë radhazi që Shqipëria është përmirësuar në Indeksin e Demokracisë. Sa i përket renditjes totale, Shqipëria ka përmirësuar 4 vende pasi raporti i The ekonomist për indeksin e demokracisë gjatë vitit që kaloi e rendit Shqipërinë në vendin e 64 nga vendi i 68, që ishte në vitin 2021 dhe 71 në 2020-n. Më mirë në rajon vijon të mbetet Mali i Zi në vendin e 61 ndërsa është përkeqësuar Serbia, që zbriti në vendin e 68. Maqedonia është përmirësuar me një pikë, duke u ngjitur në vendin e 71.
“Gjithsej 16 vende në Evropën Lindore përmirësojnë rezultatin e tyre në Indeksin e Demokracisë në vitin 2022, me Shqipërinë dhe Malin e Zi që regjistrojnë përmirësimet më të mëdha. Gjashtë vende pësojnë një përkeqësim në rezultatin e tyre, me Rusinë që po përballet me rënien më të madhe (më e madhja e çdo vendi në indeks në 2022). Nuk ka ende “demokraci të plota” në rajon: nga 28 vende, ka 16 “me demokraci me të meta” (që përfshijnë shtetet anëtare lindore të BE-së dhe pjesën më të madhe të Ballkanit Perëndimor), katër “hibride regjimet” (Armenia, Bosnja dhe Hercegovina, Gjeorgjia dhe Ukraina) dhe tetë “regjime autoritare” (Azerbajxhani, Bjellorusia, Rusia dhe të gjitha vendet anëtarë të Komonuelthit të Shteteve të Pavarura të Azisë Qendrore”, thuhet në raportin e The Economist.
Indeksi i Demokracisë, i cili filloi në vitin 2006, ofron një pamje të gjendjes së demokracisë në mbarë botën në 165 shtete të pavarura dhe dy territore. Kjo mbulon pothuajse të gjithë popullsinë e botës dhe shumica dërrmuese e shteteve të botës (mikroshtetet janë të përjashtuara). Indeksi i Demokracisë është i bazuar në pesë kategori: procesi zgjedhor dhe pluralizmi, funksionimi i qeverisë, pjesëmarrja politike, kulturën politike dhe liritë civile. Bazuar në rezultatet e tij në një sërë treguesish brenda këtyre kategorive, çdo vend klasifikohet më pas si një nga katër llojet e regjimit: “demokraci e plotë”, “demokraci me të meta”, “regjim hibrid” ose “regjim autoritar”. Në 2021, vendi ynë hyri për herë të parë në grupin e dytë të vendeve të ashtuquajtura demokraci me probleme ku zgjedhjet janë të lira dhe ka të drejta civile, por ka probleme si liria e medias apo ndrydhja e opozitës dhe krizës. Treguesi i dytë me pikëzimin më të lartë është procesi zgjedhor dhe pluralizimi 7 pikë, i ndjekur nga funksionimi i qeverisë 6.43 pike dhe kultura politike 6.25 pike. Treguesi me rezultatin më të dobët është ai i pjesëmarrjes politike, me vetëm 5 pikë. Ndërkohë në raport theksohet se demokracia ne rang global ka shume pak përparim. Sondazhi vjetor vlerëson gjendjen e demokracisë në 167 vende në bazë të pesë treguesve.
Ky botim i Indeksit të Demokracisë shqyrton gjendjen e demokracisë globale në vitin 2022. Sipas masës së demokracisë së Njësisë së Inteligjencës, pothuajse gjysma e popullsisë së botës jeton në një demokraci të një lloji (45.3%). Vetëm 8% banojnë në një “demokraci të plotë”, krahasuar me 8.9% në vitin 2015, përpara se SHBA të ishin degraduar nga një “demokraci e plotë” në një “demokraci me të meta” në 2016. Më shumë se një e treta e botës popullsia jeton nën sundimin autoritar (36.9%), me një pjesë të madhe të tyre në Kinë dhe Rusi.
