KOMUNIKIMI DHE MARRËDHËNIET NDËRMJET FSHATRAVE KUFITARË NË MALËSINË E MADHE
Vendosja e kufijve ne Konferencen e Ambasadoreve te Londres ne 1913, la jashte Shqiperise shume troje shqiptare. Nje nder to ishin edhe gjysma e fshatrave te Malesise se Madhe, si Hoti, Gruda, Plava, Gucia etj.
Gjovalin Dokaj, banor I Hotit te Shqiperise dhe profesori ne pension Gjergj Camaj, banor I Hotit te Malit te Zi, treguan per star+ rreth ndarjes se kufijve dhe mardheniet midis banoreve jashte dhe brenda kufijve. Mbyllja e kufirit nga regjimi komunist ne 1948 ishte ajo qe ndau jo vetem fshatrat, por edhe shume familje te ketyre zonave. Ja se si e kujtojne keta dy banore ndarjen e tmerrshme te familjeve dhe fiseve:
Por tentativat per te thyer kufirin dhe per t’u takuar me te afermit e mbetur jashte Shqiperise, nuk kane munguar asnjehere. Gjovalini e kujton ate periudhe shume te veshtire, sepse edhe ai vete eshte perpjekur ta kalonte kufirin.
Perdja e hekurt e komunizmit I pengoi marredheniet njerezore mes njerezve te te njejtit gjak, por shqiptaret nen regjimin e Enver Hoxhes ishin ata qe e vuajten me shume kete ndarje:
Por edhe pse te ndare, banoret e ketyre fshatrave I kane ruajtur dhe trasheguar vlerat kulturore dhe traditat. Vetem martesat nuk ishin te mundura:
U desh ardhja e viteve ’90, qe te merrte fund gati nje shekull ndarje mes shqiptaresh. Kete kohe te lirise, banoret e Hotit ten dare e shfrytezuan per te fituar kohen e humbur, jo per faj te tyre:
Kjo eshte historia e vetem dy shqiptareve ne Hotin e Malesise. Por te tilla histori ka me qindra e mijera pergjate gjithe kufirit te Shqiperise, sepse ne jemi nder shtetet e ralla ne bote, qe rrethohemi nga shqiptaret ne cdo ane te kufirit.
